01 OCAK 2024 JAPONYA (NOTO YARIMADASI) DEPREMI BASIN BÜLTENI

01 Ocak 2024 saat 07:10:09 (UTC)’ da gerçeklesen deprem, Japonya’nin tektonik açidan nispeten daha pasif olan, orta-bati kiyi bölümünde, Noto yarim adasindaki Anamizu sehrinin kuzey dogusunda (37.498°N 137.242°E), ters faylanma sonucu meydana gelmistir (Sekil 1). Depremin aletsel büyüklügü 7.6Mw, derinligi ise 10km’dir. Bu derinlik degeri Japonya’nin genel tektonik yapisi ile karsilastirildiginda oldukça nadir görülen, çok sig bir depremdir. Bu nedenle de çok yüksek ivme degerleri ortaya çikmistir (Sekil 2). En büyük yer ivme degerleri deprem merkezine yakin istasyonlarda 1.5g civarinda iken, lokal zemin kosullarina  bagli olarak bu deger 2.7g’ lere kadar arttigi görülmektedir (Sekil 3). Bu degerlerin anlasilmasi adina, 04 Aralik 2023 Gemlik depreminde Mudanya’daki vatandaslarimizin 0.12g’ ye maruz kaldiklarini hatirlatmakta fayda oldugu düsünülmektedir. Bununla beraber, ana sok öncesinde, 07:06:05 (UTC)’ de, ana sokun yaklasik 1 km kuzeyinde, ayni derinlikte, 5.7Mw lik bir öncü sok göze çarpmaktadir.

Deprem sonrasinda üst seviyeden tsunami uyarisi verildikten sonra, uyari seviyesi düsürülmüs ve deniz seviyesinde maksimum 1m’ lik degisimler gözlenecegi ön görülmüstür (Sekil 4)

Birlesik Devletler Jeolojik Arastirma Merkezi (USGS)’ in ilk tahminleri, depreme dayanikli tasarima sahip yapilarin depremi hasar almadan atlatmalari, ancak bölgede çok sayida ahsap ve yigma yapi olmasi nedeniyle, bu yapilarin degisik seviyelerde hasar alacaklari yönündedir. Nitekim bölgeden gelen ilk fotograflar bu tahminleri dogrulamaktadir (Sekil 5). Bununla beraber, yine bölgeden gelen ilk gözlemlere göre ana yollarda 50-70cm’lere varan açilmalar ya da farkli seviyelerde göçmeler görülmektedir (Sekil 6). Ayrica farkli bölgelerde, ahsap yapilara bagli yanginlarin oldugu rapor edilmektedir (Sekil 7). Bununla beraber, bölgeden gelen fotograflar, yüksek ivmeler nedeniyle, birçok konumda sivilasmanin meydana geldigini ve yer alti suyu çikislari oldugunu göstermektedir (Sekil 8). Ayrica, sivilasmaya bagli yapi hasarlari da rapor edilmektedir (Sekil 9). Bölge ve civarindaki nükleer santrallerde su ana kadar herhangi bir problem rapor edilmemistir. Ancak, zaman zaman elektrik kesintileri ve mobil ulasim hatlarinda problemler yasandigi bilinmektedir.

Depremin Japonya saati (UTC+9) ile aksam saatlerinden hemen önce olmasi, depremin neden oldugu hasarin tam olarak raporlanamamasina neden oldugu belirtilmektedir. Dolayisiyla, hasar gözlemlerinin artmasi muhtemeldir. Temennimiz, depremden etkilenen bölgedeki Japon halkinin ve tüm canlilarin en az hasarla olayi atlatmalaridir.

Bursa Uludag Üniversitesi, Insaat Mühendisligi Ögretim Üyeleri’nden