.

 

 

04 ARALIK 2023 GEMLİK KÖRFEZİ DEPREMİ BASIN BÜLTENİ

 

Bursa ili ve çevresinde hissedilen deprem, 04 Aralık 2023 tarihinde yerel saat ile 10:42:20’ de Gemlik körfezi içerisinde Mudanya ilçemizin yaklaşık 4.73km açığında, yaklaşık 9km derinlikte gerçekleşmiş olup, aletsel büyüklüğü 5.1 (Mw) olarak belirlenmiştir (Şekil 1).

 

Şekil 1 04 Aralık 2023 Gemlik körfezi depreminin dış merkez konumu

 

Deprem, merkezinden yaklaşık 220km’lik bir alan içerisinde hissedilmiştir (Şekil 2a). İvme değerlerine bakıldığında Mudanya ilçemizin 0.12g ile en yüksek ivmeli sarsıntılara maruz kaldığı görülürken, en büyük ivme değerleri Nilüfer ve çevresi için 0.027g, Ertuğrulgazi ve çevresi için ise 0.007g’ dir (Şekil 2b). Depremi hisseden vatandaşlarımızın, maruz kaldıkları sarsıntıyı  karşılaştırmaları  adına  06  Şubat  2023  depremlerindeki  sarsıntılarla  basit  bir karşılaştırma yapılabilir. Vatandaşlarımızın Mudanya’ da maruz kaldığı sarsıntıların ivmesi, 06 Şubat 2023 depremlerinden yaklaşık  6.5 kat daha düşükken, bu değer Nilüfer ilçemizde hissedilen sarsıntı için ise yaklaşık 20 kattır.

Şekil 2 (a) 04 Aralık 2023Gemlik körfezi depreminin kaydedildiği istasyonlar ve kaydedilen en büyük yer ivmesi dağılımı, (b)Bursa ili kent merkezi ve çevresinde kaydedilen en büyük yer ivmesi dağılımı

 

Gemlik körfezi depremi (ana şok) yaklaşık 30s sürmüş olup, en büyük ivmeli sarsıntılar bu sürenin ilk 5s’ sinde hissedilmiştir (Şekil 3a ve b). Ana şokun ardından, aletsel büyüklükleri değişkenlik gösteren fazla sayıda artçı şok gözlenmiş olup, bunların en büyüğü yerel saat 11:18:52’ de aletsel büyüklüğü 3.8 (Mw) olarak belirlenen artçı depremdir (Şekil 3a ve c). Bununla beraber, ana şok öncesi saat 10:37:46’ da aletsel büyüklüğü 3.1 (Mw) olan, ana şok konumunun yaklaşık 5km kuzeybatısında öncü olarak nitelendirilebilecek bir sismik olay göze çarpmaktadır (Şekil 3a). Bu olay öncü olabileceği gibi, körfez içerisindeki olağan sismik aktivitelerinden biri de olabilir.

Şekil 3 (a)TK 1618 numaralı Mudanya istasyonunda04 Aralık günü saat 10:00-13:00 aralığındakaydedilen sismik olaylar, (b) 04 Aralık 2023 Gemlik depreminin, TK 1618 numaralı Mudanya istasyonu kaydı, (c) en büyük artçı şokun TK 1618 numaralı Mudanya istasyonu kaydı

 

Birleşik Devletler Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS)’ in, depremi hisseden vatandaşlardan aldığı çevrimiçi geri bildirimler ile hazırladığı şiddet haritasında, depremin en şiddetli olarak Mudanya ilçemizde hissedildiği, ilimizin güneyine gidildikçe şiddetin göreceli olarak azaldığı görülmektedir (Şekil 4)

 

Şekil 4 Birleşik Devletler Jeolojik Araştırma Merkezi (USGS)’ in, depremi hisseden vatandaşlardan aldığı toplam 208 adet çevrimiçi geri bildirimle ile hazırladığı şiddet haritası

 

Gemlik körfezi ve çevresinin geçmiş senelerdeki sismisitesine bakıldığında, bölgenin büyüklükleri 3.0 ile 5.2 arasında değişen depremler ürettiği görülmektedir (Şekil 5a). Dolayısıyla, 04 Aralık 2023 Gemlik Körfezi depreminin olağan bir sismik aktivite olduğu söylenebilir. Bununla beraber, tarihsel kayıtlarda 985 yılında meydana geldiği belirtilen ve IX şiddetinde hissedildiği kaydedilen deprem, ilimizi etkileyecek yıkıcı depremler açısından göz ardı edilmemelidir (Şekil 5b). Hem tarihsel  kayıtlarda  karşılaşılan depremler  hem  de ülkemizdeki aletsel  dönemin başlangıcı olarak varsayılan 1900 yıllından bu yana kaydedilen sismik olaylar göz önüne alındığında, Bursa ve yakın çevresi için büyük-yıkıcı bir depremin yeniden oluş periyodunun yaklaşık 45-60 yıl olduğu görülmektedir (Tablo 1). Dolayısıyla, deprem dirençli kentleşme çalışmalarının arttırılması, var olan çalışmaların hızlandırılması önemlidir.

 

Şekil 5 Gemlik körfezi ve yakın çevresine ait (a) aletsel ve (b) tarihsel dönem depremler

 

Tablo 1 Bursa ilinde hasar yaratan tarihi ve aletsel dönem depremler

 

Tarih

Konum

Bursa’ da Yarattığı Etki

29 ya da 32

İznik-İzmit

 

121

170

358 ya da 368

427

Bursa

 

715

İznik

 

1064   ada 1065

Mudanya açıkları

 

1419

Gemlik

Mercalli cetveline göre VIII şiddetinde

1508

Batı Marmara

İstanbul’ da 4000-5000 can kaybı olduğu, Ayasofya (6stanbul)’nın fetih sonrası yapılan mineresi yıkıldı, Bursa’ ise İstanbul kadar zarar gördü.

1556

Doğu Marmar

Ertuğrul Camii (Osmangazi)’ nin mineralleri yıkıldı, şehir surları zarar gördü

1668

Kastamon  -Ilgaz

Bursa’da kısmi zararlar oluştu

1674

1705

Bursa

 

1729

Doğu Marmara

Bursa’da bir yel değirmeni yıkıldı, birkaç bina hasar aldı, can kaybı görülmedi

1766

Doğu Marmara

Emirsultan Camii (Yıldırım) ve türbesi hasar aldı, aldığı hasar sonrası 1795’ te yıkıldı

1766

Batı Marmara

Bursa’da  hissedildi  ancak  hasara  dair net bilgiler yok

1894

Doğu-Batı Marmara

Ağır tahribat yaratması nedeniyle “büyük hareket-i arz” olarak isimlendirilmiş. Bursa’da 474  kişi hayatını kaybetti, 482 kişi yaralandı, 1773 yapı hasar gördü.

03/1855

04/185

Bursa

Orhan Gazi Camii (ya da Gazi Orhan Bey Camii, Osmangazi) ağır hasar aldı, etrafındaki medreseler tamamen yıkıldı. Ulu Camii’nin iki minaresi şerefesinden yıkıldı, kubbeler hasar aldı, depremler sonrasında çıkan yangınlarda ise 1500 kadar yapı (camii, han, hamam, ev, dükkan) yandı ve yıkıldı

1857

Gemlik

 

03/1953

Yenice-Gönen (Ms 7.2)

5000 bina yıkık, yaklaşık 5000 bina ağır hasarlı,    265    hayatını     kaybeden vat  ndaş

02/1956

Eskişehir (Ms 6.4)

İnegöl,  Yenişehir  ve  İznik’te  Mercalli cetveli VI şiddetinde   issedildi

10/1964

Bursa-Karacabey (Manyas Depremi) (Ms 7.0)

2324 konut yıkık ya da ağır hasarlı, 1158 konut orta hasarlı, 11800 konut hafif hasarlı

03/1970

Gediz (Kütahya) (Ms 7.2)

Tofaş fabrikası ağır hasar gördü. Literatüre  “zemin  büyütmesi” kavramının tanıt lmasında önemli olan bir depremdir.

08/1999

Gölcük (İzmit) (Mw 7.4)

63 konut ağır, 434 konut orta ve 940 konut hafif hasarlı. 10 kişi hayatını kaybetmiş, 5  1 kişi yaralı

 

Bununla beraber, ilimizin yoğun nüfuslu alanlarının yer bilimsel özellikleri ve ilimiz çevresinde yıkıcı depremler oluşturabilecek fay sistemlerinin varlığı, ilimizin büyük bir sismik tehlike altında olduğu göstermektedir. Ayrıca kapsamlı jeofizik ve jeolojik veriler ışığında yapılan son bilimsel çalışmalar, Bursa Ovası’nı yaklaşık doğu-batı yönünde boydan boya kesen yeni bir fayın varlığını da göstermektedir.

 

Bu amaçla üniversitemizin hem ulusal-uluslararası ikili iş birliği çalışmaları sürdürdüğünü hem de doğrudan ilimiz özelinde yapılacak deprem araştırmaları projelendirdiğini ve yakın zamanda olumlu gelişmeleri değerli kamuoyuyla paylaşılacağını belirtmek isteriz.

Doç. Dr. Mustafa Şenkaya (Jeofizik Mühendisi)

 

Bursa Uludağ Üniversitesi İnşaat Mühendisliği  https://avesis.uludag.edu.tr/mustafasenkaya

Sosyal-Paylaşım

Anasayfaya Dön Son Haberler Haber Arşiv

Haber Tarihi : [12-Ara-2023]

Haber Görüntüleme : 10.692 - 12