Dogal Dil Isleme (DDI), Yapay Zeka ve Dilbilim’in bir alt dalidir. Ancak bilisim alanindaki önemli gelismeler, DDI’ deki arastirma alanlarini popüler hale getirdiginden günümüzde tek basina degerlendirilen bir disiplin olmustur.

Dil yetenegi, insana özgü bir özellik oldugu için dilbilim Bilissel Bilimler içerisinde önemli bir yer tutmaktadir.DDI, dogal dillerin bilgisayar tarafindan üretilmesi ve anlasilmasi problemleriyle ilgilenir. Eger dilin bilgisayar ortaminda modeli olusturulabilirse iletisim için oldukça yararli bir araç elde edilmis olur.

DDI’ nin ana görevi dogal bir dili çözümlemek, anlamak, yorumlamak ve üretmek olan bilgisayar sistemlerini tasarlanmak ve gerçeklestirmektir. DDI’ nin arastirma alanlari dogal dillerin yapisinin daha iyi anlasilmasi, bilgisayarlar ile insanlar arasindaki arabirim olarak dogal dili kullanmak ve bilgisayar ile dil çevirisi yapmaktir. Bu alanda yapilmis tüm çalismalar bilim ve is alaninda geçerli bir dil olan Ingilizce için gelistirilmistir. Ingilizce için kullanilan kurallar ve algoritmalarin birebir Türkçe'ye çevrilmesi dillerin biçimbilimsel farkliligindan dolayi pek mümkün degildir. Bu yüzden Türkçe için yapilacak olan çalismalar Türk dilbilimcileri veya Türkçe’yi çok iyi bilen yerli veya yabanci bilgisayar mühendisleri tarafindan yapilabilir.

DDI’ nin uygulama alanlari olarak kelime islemcileri, veri tabanina SQL yerine dogal dil kullanarak sorgu yöneltmek ve bunu çözümleyerek SQL sorgusuna dönüstürüp sonucu kullaniciya vermek, dilden dile yari otomatik metin çevirisi yapmak, tek veya çok dilli sözcüklere erismek, dogal dilde cümle ve metin üretmek, metin özetlemek, konusma tanima ve konusma üretmeyi de verebiliriz.

Dogal Dil Arastirma grubumuz Makine Ögrenmesi,  Derin Ögrenme, Büyük Dil Modelleri vb. yaklasimlar ile  dogal dil problemlerine çözümler üretmeye çalismaktadir. Mevcut algoritmalarin mevcut problemlere uygulanmasinin yanisira yeni algoritmalar ve yaklasimlar gelistirmek suretiyle akademiye ve sanaiye dönük projeler tasarlayip, gelistirmektedir.

Dogal Dil Isleme Arastirma grubumuz kurulum asamasinda olup dogal dil isleme ve veri bilimiyle ilgili çalismalar yapmak isteyen arastirmacilari ve ögrencileri beklemektedir. Yapilan ve yapilmasi planlanan çalismalar yakinda buradan paylasilacaktir.

*Asagida arastirma grubu tarafindan gerçeklesen ve tamamlanan çalismalar ile ilgili bilgiler sunulmustur. Halihazirda devam etmekte olan yüksek lisans- doktora tezlerinin yanisira bilimsel makale, bildiri ve proje çalismalari aktif olarak yürütülmektedir. Tamamlandikça arastirma grubu sayfasindan duyurulacaktir.

Bilgi için:  metinbilgin@uludag.edu.tr

Grup Kordinatörü

Doç. Dr. Metin Bilgin 

Ekip Üyelerimiz

  Dr.Ögr.Üyesi Ali Duran (Dil Bilim Uzmani)

  Süleyman Var (Yapay Zeka Yüksek Lisans Ögrencisi)

  Zafer Onan (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi)

  Ferhat Kizil (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi) 

  Halil Geles (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi)

  Tufan Yigit Çiftçioglu (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi)  

  Hakan Sönmez (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi) 

  Anar Gurbanov (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi) 

  Mustafa Sungur Polater (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi) 

  Berre Yesilyurt (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Ögrencisi) 

  Ögr.Gör. Bahadir Özen (Bilgi. Müh. Doktora Ögrencisi)

  Ögr.Gör. Murat Eser (Bilg.Müh. Doktora Ögrencisi)

  Ögr.Gör. Engin Demir (Bilg.Müh. Doktora Ögrencisi)

  Y.Müh. Mehmet Bozdemir (Bilg.Müh. Doktora Ögrencisi)

  Y.Müh. Mustafa Koç (Bilg.Müh. Doktora Ögrencisi)

Üretilen Tezler

1. Derin ögrenme ile beklenti tabanli duygu analizi-Yüksek Lisans Tezi-Melek Turan-2023
2. Kümeleme Algoritmalarinin CPU ve GPU Performanslarinin Analizi-Yüksek Lisans Tezi-Melek Güler-2022
3. Makine çevirisi ile Türkçe sözel ifadelerin Pytohn sözdiziminin olusturulmasi-Yüksek Lisans Tezi-Mehmet Bozdemir-2022
4. Derin ögrenme algoritmalarinda egitim örneklerini derecelendirmenin etkisinin arastirilmasi-Yüksek Lisans Tezi-Kaan Karaköse-2022
5. Görsel soru cevaplama probleminde baglamsal vektörlerin performans analizi-Yüksek Lisans Tezi-Özlem Hakdagli-2022
6. Heterojen filo üzerinde araç rotalama probleminin melez yaklasimla uyum temali çözümü-Yüksek Lisans Tezi-Nisanur Bulut-2020
7. Derin ögrenme tabanli seffaf nesne tanima-Yüksek Lisans Tezi-Korhan Mutludogan-2020

Üretilen Yayinlar

• Gated transformer network based EEG emotion recognition, M Bilgin, A Mert, Signal, Image and Video Processing, 2024.
• Research on modeling the thixotropic properties of cementitious systems using regression methods in machine learning, M Bilgin, Ö Biricik, M Eser, A Mardani, HG Sahin, Construction and Building Materials 411, 1-14, 2024.
• Aspect-Based Sentiment Analysis in Turkish Texts with Pre-Trained Models, M Bilgin, M Turan, THE SEVENTH INTERNATIONAL CONFERENCE ON COMPUTATIONAL MATHEMATICS AND ENGINEERING SCIENCES, 37-42, 2023.
• Sentiment Analysis from Turkish News Texts with BERT-Based Language Models and Machine Learning Algorithms, M Bilgin, E Demir, 8th International Conference on Computer Science and Engineering, 147-150, 2023.
• Text Classification With Zero Shot Learning in Turkish Text, M Bilgin, M Bozdemir, 5th International Conference on Natural and Applied Science and Engineering, 84, 2023.
• A Novel Syntactic-Based Approach to Calculate Similarities Among Languages, M Bilgin, Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences, 27(1), 125-136.
• Research on Behavior of Two New Random Entity Mobility Models in 3-D Space, M Bilgin, M Eser, Arabian Journal for Science and Engineering 47 (2), 1159-1171, 2022.
• Compatibility Themed Solution of the Vehicle Routing Problem on the Heterogeneous Fleet, M Bilgin, N Bulut, International Arab Journal of Information Technology 19 (5), 774-784, 2022. 
• Detecting transparency of glasses with capsule networks based on deep learning, M Bilgin, K Mutludogan, 6th International Conference on Computer Science and Engineering (UBMK), 2021.
• A New Approach to Automatically Find and Fix Erroneous Labels in Dependency Parsing Treebanks, M Bilgin, International Arab Journal of Information Technology 18 (3), 356-364, 2021. 
• Güzergah Belirleme Yöntemi, M Bilgin, TR Patent 2019/14,532, 2021. 
• A new statistics-based approach to improve Word2Vec's sentiment classification success, M Bilgin, Selcuk University Journal of Engineering Sciences 20 (3), 63-72, 2021.
• A New Approach Based on Simulation of Annealing to Solution of Heterogeneous Fleet Vehicle Routing Problem, M Bilgin, N Bulut, International Conference on Artificial Intelligence and Applied Mathematics in Engineering, 2021.
• A new strategy for curriculum learning using model distillation, K Karaköse, M Bilgin, Global Journal of Computer Sciences: Theory and Research 10 (2), 57-65, 2020.
• Classsification of Turkish Tweets by Document Vectors and Investigation of the effects of parameter changes on classification success, M Bilgin, Sigma Journal of Engineering and Natural Sciences 38 (3), 1581-1592, 2020.
• Mobil Kitle Algilamada Mesaj Gecikme Zamani Üzerine Bir Arastirma, M Bilgin, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik Dergisi, 22 (65), 393-400, 2020.
• Novel random models of entity mobility models and performance analysis of random entity mobility models, M Bilgin, TURKISH JOURNAL OF ELECTRICAL ENGINEERING & COMPUTER SCIENCES 28 (2), 708-726, 2020.
• Danismanli ve yari danismanli ögrenme kullanarak doküman vektörleri tabanli tweetlerin duygu analizi, M Bilgin, IF Sentürk, Balikesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 21 (2), 822-839, 2020.
• American sign language character recognition with capsule networks, M Bilgin, K Mutludogan, 3rd International Symposium on Multidisciplinary Studies and Innovative Technologies (ISMSIT), 2019.
• Sentiment analysis of tweets based on document vectors using supervised learning and semi-supervised learning, M Bilgin, IF Senturk, Journal of Balikesir University Institute of Science and Technology, 21(2), 822-839, 2019.
• Sentiment Analysis with Term Weighting and Word Vectors, M Bilgin, H Köktas, International Arab Journal of Information Technology 16 (5), 953-959, 2019.
• A Study on Named Entity Recognition with OpenNLP at English Texts, M Bilgin, Journal of Applied Intelligent System 4 (1), 1-8, 2019.
• Kelime Vektörü Yöntemlerinin Model Olusturma Sürelerinin Karsilastirilmasi, M BILGIN, Bilisim Teknolojileri Dergisi 12 (2), 141-146, 2019.
• Türkçe Metinlerin Siniflandirma Basarisini Artirmak için Yeni Bir Yöntem Önerisi, M BILGIN, Uludag University Journal of The Faculty of Engineering 24 (1), 125-136, 2019.
• C# ile Nesne Tabanli Programlama, M Bilgin, M Eser, Kodlab, 2018.
• Makine Ögrenmesi Teorisi ve Algoritmalari, M Bilgin, Papatya Bilim, 2018.
• Identification of Vehicle Design and Transition of Traffic Signs with Image Processing Method, M BILGIN, Z ZEYBEK, International Journal of Electronics, Mechanical and Mechatronics Engineering (IJEMME), 8(2), 1555-1569, 2018.
• Sentiment analysis on Twitter data with semi-supervised Doc2Vec, M Bilgin, IF Sentürk, 2017 international conference on computer science and engineering (UBMK), 661-666, 2017.
• Gerçek Veri Setlerinde Klasik Makine Ögrenmesi Yöntemlerinin Performans Analizi, M Bilgin, Akademik Bilisim Konferansi, 2017.
• Word2Vec Based Sentiment Analysis for Turkish Texts, M Bilgin, H Köktas, International Conference on Engineering Technologies, Konya, Turkey, 106-109, 2017.
• Dependency parsing with stacked conditional random fields for Turkish, M Bilgin, M Amasyali, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 32 (2), 2017.
• Semantic role labeling with relative clauses, M BILGIN, MF AMASYALI, International Journal of Electronics Mechanical and Mechatronics Engineering, 6(2), 1165-1175, 2016.
• Comparison of Machine Learning Methods for the Sequence Labelling Applications, MF AMASYALI, M BILGIN, 23nd Signal Processing and Communications Applications Conference, 503-506, 2015.
• Bilesik Cümlelerde Yan Cümleciklerin Otomatik Etiketlenmesi, M BILGIN, MF AMASYALI, Akademik Bilisim, 2015.

Projelerimiz

• Randomised Optimisation Algorithms Research Network (ROAR-NET), M.Bilgin (Çalisma Grubu Üyesi)  AB COST Projesi, 2023 - 2027
• Universality, diversity and idiosyncrasy in language technology (UniDive), M. Bilgin (Çalisma Grubu Üyesi)  AB COST Projesi, 2022 - 2026
• Araç Sarj Istasyonu Akilli Park Yönetim Sistemi, M.Bilgin (Danisman), Teknokent Projesi, 2024-2025
• Veriket:Verilerin Siniflandirilmasi ve Etiketlenmesi, M. Bilgin (Danisman) Tübitak 1507, 2024-2025
• Alana Özel Türkçe Büyük Dil Modeli ve Çevrimdisi Bilgi Sorgulama Altyapisi Gelistirme, M. Bilgin (Danisman) Tübitak 1507, 2024-2025
• Yapay Zekâ Destekli Meslek ve Beceri Siniflandirma Projesi, M. Bilgin (Danisman) Tübitak 1007, 2024-2025
• Otobüslerde Üst Yapi Komponentlerinin Kontrolü için Siber Güvenlik Gereksinimlerine Uygun Kullanici Deneyimi Odakli Sesli Komut Sistemi Gelistirilmesi, M. Bilgin (Danisman) Tübitak 1501, 2024-2025
• Derin Ögrenme Tabanli Varlik Ismi Tanimlama (Vit) Araci Gelistirme, M Bilgin (Danisman), Tübitak 2209
• Yapay Zekâ Temelli Türkçe Metin Normalizasyon Araci, M Bilgin (Danisman), Tübitak 2209
• Derin Ögrenme Tabanli Destekleyici Görsel Yardimiyla Türkçe Metin Özetleme, M Bilgin (Danisman), Tübitak 2209
• Türkçe sözel ifadelerden python dilindeki söz dizimsel ifadenin otomatik üretilmesi, M. Bilgin (Danisman), M. Bozdemir, BAP, 2022
• Wearable Robots for Augmentation, Assistance or Substitution of Human Motor Functions, M. Bilgin (Yönetim Komitesi Üyesi)  AB COST Projesi, 2018- 2022
• Isitme ve Konusma Engelli Bireyler için Dogal Dil ve Görüntü Isleme Tabanli Asistan Tasarimi ve Gerçeklestirilmesi, M.Bilgin (Danisman), Teknokent Projesi, 2020-2021
• Hareketli Veri Tasiyicilari Için Hareket Yönetimi Ve Kontrolü, M Bilgin (Arastirmaci), Tübitak 3501, 2018-2020.

Gelistirilen Araçlar

• Yakinda Burada Yayinlanacak...

Eski Üyelerimiz

• Kaan Karaköse (Bilg.Müh.Yüksek Lisans Mezunu)
• Korhan Mutludogan (Bilg.Müh.Yüksek Lisans Mezunu)
• Nisanur Bulut (Bilg.Müh.Yüksek Lisans Mezunu)
• Özlem Hakdagli (Bilg.Müh.Yüksek Lisans Mezunu)
• Melek Güler (Bilg.Müh.Yüksek Lisans Mezunu)
• Melek Turan (Bilg.Müh. Yüksek Lisans Mezunu)