Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi (BUÜTF) Aile Hekimliği Anabilim Dalı’nda uzmanlık eğitimi 18.07.2009 tarihinde resmi gazetede yayınlanan, 03.09.2022 tarihinde yenilenen Tıpta ve Diş Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliği’ne göre uygulanmaktadır. Bu yönetmelik doğrultusunda aile hekimliği uzmanlık eğitim süresi 3 (üç) yıldır. Bu süre gerektiğinde 6 (altı) ay daha uzatılabilir.
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2009/07/20090718-5.htm
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/09/20220903-2.htm
Ülkemizde ilk defa 1985 yılında Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerinde başlayan aile hekimliği uzmanlık eğitimi, 16 Temmuz 1993 tarih ve 12547 sayılı YÖK kararı ile Tıp Fakültelerinde aile hekimliği anabilim dallarının kurulması ile uzmanlık eğitimi üniversitelerde de verilmeye başlanmıştır. Tıpta Uzmanlık Kurulu’nun 21‐23.06.2010 tarih ve 82 sayılı kararı ile birlikte yeniden düzenlenmiş ve uzmanlık eğitiminde zorunlu rotasyonlar 18 (on sekiz) ay; Aile Hekimliği disiplininin ilke ve esaslarına uygun özgün öğretisine ayrılan süre 18 (on sekiz) ay olarak belirlenmiştir.
Tüm uzmanlık öğrencileri eğitimleri süresince “BUÜTF Tıpta Uzmanlık Eğitim Öğretim Yönergesi’nin genel kurallarına tabidirler.
Uzmanlık eğitimine başlayan her araştırma görevlisi uzmanlık eğitimi süresinin tamamını (3 yıl) Ek.2’deki örnek program dâhilinde, Aile Hekimliği Anabilim Dalı’na ait her bir birimde ve ilgili rotasyon programlarının uygunluk durumlarına göre planlanan şekilde belli sürelerde görev alarak tamamlar. Araştırma görevlisinin değerlendirmesi “BUÜTF Tıpta Uzmanlık Eğitim-Öğretim Yönergesi” gereği altı ayda bir düzenlenen anabilim dalı kurulu kararlarıyla yapılır ve sonuçlar ilgili uzmanlık öğrencisine bildirilir.
AİLE HEKİMLİĞİ UZMANLIK EĞİTİMİ BİLEŞENLERİ
Amaç ve Hedefler
Aile Hekimliği uzmanlık eğitimi, uzmanlık öğrencisinin, aile hekimliği tanımı içinde yer alan temel prensipler doğrultusunda, klinik bilgi, beceri, tutum ve davranışlarının yanı sıra eğiticilik, araştırmacılık ve yöneticilik niteliklerinin geliştirilmesi için uygun olanaklar sağlamayı ve sürekli gelişimi amaçlamaktadır.
Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı olarak WONCA’nın tanımladığı disiplinin temel prensipleri doğrultusunda, aklın ve bilimin öncülük ettiği çağdaş, demokratik, özgür düşünceli ve kişisel sorumluluk duyguları gelişmiş, toplumun inanç ve değerlerine saygılı, kültürel ve tarihi değerlerini benimsemiş aile hekimliği uzmanları yetiştirmeyi hedeflemekteyiz.
Eğitim Programının Yapısı
1. Portfolyo: Uzmanlık eğitimine başlayan tüm asistanlar ile elektronik ortamda hazırlanmış ‘Aile Hekimliği Asistan Bilgi Paketi’ klasörünün linki paylaşılır. Bu klasörün içinde; Aile Hekimliği Asistan Karnesi, BUÜTF Tıpta Uzmanlık Eğitim Öğretim Yönergesi, Tıpta Uzmanlık Eğitim Süreci Sunumu, Tıpta Uzmanlık Eğitim Süreç Özeti Dosyası, TUKMOS Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredatı ve BUÜ Tez Yazım İlkeleri yer almaktadır. Araştırma görevlisi asistanlık eğitimi süresince gerçekleştirdiği bütün eğitim aktivitelerini asistan karnesinde yer alan sanal deftere kaydeder ve ilgili kişilerin onaylamasını sağlar. Araştırma görevlisinin sorumluluğunda olan bu defterler/belgeler, her yıl iki kez yapılacak olan araştırma görevlisi değerlendirme toplantılarında incelenir ve bu bilgilere göre adayın gelişimi hakkında fikir sahibi olunur. Portfolyonun amacı, uzmanlık öğrencisinin Aile Hekimliği Uzmanlık Eğitimi Çekirdek Müfredat’ında yer alan başlıklar konusunda eğitimini denetlemek ve eksik kalan öğrenim hedeflerine ulaşmaya yönelik araştırma görevlisi ile birlikte çözümler üretmektir. Eğitim sonunda eksiksiz hazırlanmış portfolyonun uzmanlık dosyasında bulunması zorunludur.
2. Seminerler: Tüm araştırma görevlileri her eğitim döneminde bir öğretim üyesi rehberliğinde en az bir seminer hazırlamalı ve sunmalıdır. Mevcut sunumlar yazılı metinler haline getirilerek uzmanlık dosyasına eklenmelidir.
3. Makale Saatleri: Tüm araştırma görevlileri her eğitim döneminde bir öğretim üyesi rehberliğinde en az bir defa makale sunumu yapmalı ve makaleler liste halinde uzmanlık dosyasında bulunmalıdır.
4. Diğer Bilimsel Toplantılar: Her araştırma görevlisi eğitim süresi boyunca en az 3 farklı alanda kongre veya bilimsel toplantıya katılmış olmalı ve en az birinde kendine ait bir çalışma sunmalıdır.
Tez: Her araştırma görevlisi uzmanlık tezini Bursa UÜTF Tıpta Uzmanlık Eğitim Öğretim Yönergesine göre hazırlar. Tezin yazılmasında BUÜ tez yazım ilkeleri esas alınır (Ek.3). Araştırma görevlisi, uzmanlık eğitiminin birinci yılı tamamlanmadan Aile Hekimliği Anabilim Dalı Kurulu’nda belirlenmiş olan tez danışmanının rehberliğinde tez konusunu belirlemekle yükümlüdür. Kararlaştırılan tez konusu, tez değerlendirme toplantılarında sunulup, diğer araştırma görevlileri ve öğretim üyelerinin de görüşleri alındıktan sonra, nihai haline getirilerek BUÜTF Yönetim Kuruluna girmesi için Tıp Fakültesi Dekanlığına iletilir. BUÜTF Klinik Araştırmalar Etik Kuruluna başvurularak resmi izin alındıktan sonra tezle ilgili tüm gelişmeler BUÜTF Akademik Personel Takip Sisteminde yer alan tez izleme sistemine kaydedilir ve her 3 ayda bir yapılan ara değerlendirmeler sonrası düzenlenen raporlar tez danışmanı ve anabilim dalı başkanı imzası ile dekanlığa iletilir. Hazırlanan tez, basılmadan önce bir kez daha anabilim dalı kurulunda değerlendirilerek son kontrolleri yapılır. Tezin BUÜTF Tıpta Uzmanlık Eğitim Öğretim Yönergesi gereği sınavdan en az 3 ay önce tamamlanması gerekmektedir. Gerekçeli bir nedenle uzmanlık eğitimi sırasında tez konusunun değiştirilmesi zorunluluğu doğarsa, söz konusu değişiklik eğitim süresinin tamamlanmasından 1 yıl önce yapılmış olmalıdır. Tez konusunda bir değişiklik olması durumunda ‘Yeni Tez’ olarak değerlendirilmeli ve süreç usul ve esaslara uygun olarak işlemeli ve bu durum dekanlığa bildirilmelidir. Eğitim süresinin tamamlanmasına bir yıldan az süre kalmışsa tez konusu değiştirilemez.
5. Rotasyonlar: Tıpta Uzmanlık Kurulu’nun 15.11.2017 tarih ve 1029 No’lu TUK kararı ile uzmanlık eğitimi sırasında araştırma görevlisi toplam 18 ay sürecek bir rotasyon programını tamamlar. Araştırma görevlisinin rotasyon programı, göreve başladığı ilk ayın sonunda belirlenir. İlgili rotasyondaki görev ve sorumluluklar, aile hekimliği ve söz konusu klinik ile düzenlenmiş protokolle belirlenmiştir. Bu protokole göre nöbet hizmeti olan bölümlerde nöbet, ilgili bölümün kliniğinde yerine getirilir. Rotasyon sonunda ise ‘Rotasyon Değerlendirme Formu’nun söz konusu bölümün anabilim dalı başkanı tarafından onaylanması sağlanır. Bir rotasyon süresi içinde çeşitli nedenlerle programda aksaklık olursamevcut rotasyon yetersiz kabul edilir; rotasyon süresi uzatılır veya rotasyon tekrarı gerekir.
Uzmanlık öğrencilerinin rotasyon yaptığı bölümler ve rotasyon süreleri aşağıda verilmiş olup toplam 18 ay rotasyon süresi vardır.
6. Kurslar:
a) Araştırma görevlisi, rotasyon programına başlamadan önce Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi Oryantasyon Kursu’na katılır. İki tam gün süren kursta hastanenin fiziki yapısı, birimleri tanıtılır ve aile hekimliği uygulama alanları hakkında bilgi verilir.
b) Araştırma görevlisi, eğitimine başladığı tarihten itibaren bir yıl içinde ‘Temel ve İleri Yaşam Desteği (KPR) Kursu’ ve ‘Travmalı Hastaya Acil Yaklaşım Kursu’na katılır. Acil Tıp Anabilim Dalı ile Anestezi ve Reanimasyon Anabilim Dalı’nın koordinasyonunda yürütülen kurslar her eğitim-öğretim yılında iki kez düzenlenir. Teorik derslerin yanında pratik uygulamaların da bulunduğu beş günlük kursların sonunda başarılı olan araştırma görevlisi sertifika alır.
c) Tıp fakültesi klinik bilimlerden herhangi birinde görevine başlayan araştırma görevlisi, ilk üç ay içinde ‘Klinik-Laboratuvar İlişkileri Kursu’ ve ‘Kan Merkezleri ve Kan Ürünlerinin Kullanımı Kursu’ ve başladığı tarihten itibaren bir yıl içinde de ‘Hastane Enfeksiyonları Kursu’nu tamamlayarak sertifika alır. Bu kurslar 1-5 iş günü sürer, ilgili anabilim dalları tarafından hazırlanır ve her eğitim-öğretim yılında iki kez tekrarlanır.
d) Tıp fakültesi klinik bilimlerden herhangi birinde görevine başlayan araştırma görevlisi eğitim süresi sırasında bir gün sürecek olan ‘Enteral-Parenteral Beslenme Kursu’na katılır.
e) Tıp fakültesi bünyesindeki tüm araştırma görevlileri bilimsel çalışma ve uzmanlık tezlerini yürütme konusunda yardımcı olmak amacıyla düzenlenen ‘Klinik Araştırmalar’ kursuna ve ‘Temel Biyoistatistik’ kursuna katılır.
Bursa Uludağ Üniversitesi Mezuniyet Sonrası Tıp Eğitimi Komisyonu tarafından önerilerek yürürlüğe girmiş olan söz konusu kurslara katılmak mecburidir. Kurs programları ve katılımcı listeleri tıp fakültesi dekanlığı tarafından organize edilerek anabilim dallarına bildirilmektedir. Katılımcı listesinde adı geçen araştırma görevlisinin belirlenen tarihler arasında mazereti mevcutsa ve kursa katılamayacaksa bir dilekçe ile dekanlığa bireysel olarak başvurması gerekir. Tüm kurslara katılım için gereğinin yapılmasını sağlamak araştırma görevlisinin kendi sorumluluğundadır. Söz konusu kursları uzmanlık eğitimi süresince tamamlayamayan araştırma görevlisi uzmanlık sınavı için başvuramaz.
Eğitim Yönetimi
Anabilim dalındaki eğitim yöntemi, modern eğitim tekniklerine uygun ve sürekli güncellenen eğitim anlayışıyla yürütülmektedir. Güncel eğitim prensipleri etkileşimli öğrenmeyi, koçluk uygulamalarını, küçük grup çalışmalarını ve problem çözmeye yönelik eğitimi ön plana çıkarmaktadır. Anabilim dalımızda eğiticiler tarafından gerçekleştirilen yüz yüze eğitimlerin yanında öğretim üyelerinin moderatörlüğünde asistan seminer ve makale sunumları, hasta başı eğitimler, bire bir poliklinik uygulamaları ve beceri eğitimleri uygulanır. Eğitimde katılımcı odaklı bir yaklaşımla bireysel öğrenen ihtiyaçlarının belirlenmesi ve karşılanması sağlanır. Her araştırma görevlisine anabilim dalı başkanı tarafından görevlendirilen bir danışman öğretim üyesi rehberlik etmektedir.
Değerlendirme
Aile hekimliği uzmanlık öğrencisinin değerlendirilmesi düzenli ve sürekli olarak yapılmaktadır. Formatif değerlendirme “Asistan Karnesi” üzerinden, summatif değerlendirme ise ‘BUÜTF Tıpta Uzmanlık Eğitim Öğretim Yönergesi’ gereği altı ayda bir düzenlenen ve anabilim dalı kurul kararına göre yazılı ya da sözlü şekilde yapılabilen sınavlar ve üç yıllık eğitiminin sonunda gerçekleştirilen ‘Tez Savunma Sınavı” ile birlikte BUÜTF Fakülte Yönetim Kurulu tarafından belirlenen 5 Asil, 2 Yedek Jüri üyesinden oluşan “Uzmanlık Bitirme Sınavı” ile gerçekleştirilir. Formatif değerlendirmede anabilim dalı değerlendirme ölçütleri; ilgili öğretim üyelerince onaylanmış rotasyon sonu değerlendirme formları, aile hekimliği uygulamalarındaki değerlendirmeler ve öğretim üyeleri tarafından her fırsatta yapılan gelişime yönelik değerlendirmelerden oluşur. Ayrıca araştırma görevlisinin eğitimi boyunca sergilediği tutum, görevine bağlılık ve eğiticilerin kanaati de dikkate alınır.
