Bursa Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Eğitim Fakültesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Figen Akça ve Uzm. Psk. Dan. Sümeyye Yücel, tercih dönemindeki öğrencilere yönelik bilgilendirici bir yazı hazırladı.

Ebeveynlerin de dikkatlice okuması gereken makalede, gençlere öncelikle geleceği düşünerek tercih etmeye başlamaları tavsiye edildi. Prof. Dr. Figen Akça ve Uzm. Psk. Dan. Sümeyye Yücel, yazıda başarı sıralaması ve öğrencilerin isteklerine de dikkat edilmesi gerektiğini vurguladı.

Üniversite Tercih Süreci ve Kariyer Yolculuğumuz

Kariyer Yolculuğunun daha anne karnında başladığını düşünürsek ve en önemli adımın üniversite sınavı olduğuna da karar vermişsek muhtemelen elimizde seçeneklerimizi gözden geçirebileceğimiz bir puana da sahip olmuşuzdur. İşte bu önemli adımda hangi üniversitede, hangi bölümü seçeceğimize karar vermek önemli. Zira bu seçim genelde bir kez yapılıyor. Bu adımı atarken yapacağımız tercihlerin farkında olmak, belirli kriterler doğrultusunda önceliklerimizi belirlemek, yetenek ve ilgilerimize uygun seçimlerde bulunmak oldukça önemli.

YKS sonuçlarının açıklanması ile başlayan tercih süreci 8 Ağustos tarihinde sona erecek, notlarınız arasına eklenecek ilk bilgi bu önemli tarihler olabilir.

Biliyoruz ki sağlıklı bir meslek seçimi yapılabilmesi için şu üç unsurun göz önünde bulundurulmasını gerektirmektedir.

A – Meslekleri ve Çalışma Alanlarını Tanıma.

B – Bireysel Özelliklerin (yetenek ve ilgiler başta olmak üzere) Tanıma.

C – Bireysel Özellikler ile Mesleklerin Gerektirdiği Özelliklerin Uyumu.

Pek çok öğrenci MEB’e bağlı okullarda rehberlik hizmetlerinden yararlanırken gelişim özellikleri de dikkate alınarak bu konularda bireysel ve grup rehberliği olarak danışmanlık hizmeti almaktadırlar. Bu hizmetlerin bir devamı olarak birey, ailesi ve kendi içindeki bilge tarafından da aldığı güçle nihai kararını vermeye daha sağlıklı odaklanabilmektedir. ÖSYM’nin Aday İşlemleri Sisteminde yapacağınız tercihlerinizi belirlerken dikkat edebileceğiniz birkaç konuyu hatırlatma maksatlı aşağıda sıraladık:

Hayal etmek ya da gelecekten geçmişi hayal etmek

Kabaca bir hesapla yaşamımızın 40 yılını bir mesleğe hazırlanarak ve icra ederek geçiriyoruz, bu da hafta sonu tatilleri ve tatiller hariç yaşantımızın 10.000 gününü mesleğimiz ile ilgili etkinliklerle geçiriyoruz demektir (80.000 saat). Maalesef meslek kararımızı verirken bunun böyle olacağını hiç ama hiç düşünmüyoruz. Oysa meslek seçerken verdiğimiz karar, bizim ileride iş bulup bulamayacağımızı ya da iş yaşamında mutlu ve başarılı olup olamayacağımızı belirliyor. Tercihinizi yaparken önceliklerinizi belirleme aşamasında belki de sizlere en çok yararı dokunabilecek rehberiniz bu 80.000 saati nasıl geçirmiş olduğunuza dair 40 yılın ardından geriye bakıp hayal etmek olsa mesela. Yani 40 yıl sonraya gidin gelecekten bugününüze bakıp hayal edin “40 yılı nasıl geçirmiş olsanız iyi ki bu kararı vermişim dedirtir size?” Hangi bölümde ve nasıl bir üniversitede olmayı, mezun olunca nasıl bir yerde, kimlerle ve nerede çalışmayı hayal ediyorsunuz? Hem kendinize hem de çevrenizdekilere soru sormaktan çekinmeyin olur mu?

Başarı sıralamanıza dikkat etmek

Sınav sonucunda elde ettiğiniz puanlardan ziyade ilgili puan türlerindeki başarı sıralamanıza dikkat ederek bir tercih listesi hazırlamak da anlamlı olacaktır. Başarı sıralamanızdan biraz daha yüksek ve istediğiniz birkaç bölümü, sıralamanıza yakın ve istediğiniz bölümleri, listenin son maddelerine ise sıralamanızdan biraz daha düşük ve yine istediğiniz bölümleri eklemekte fayda var.

İsteklerinize kulak vermek

Dikkat ederseniz son cümlede başarı sıralamasının yanında istediğiniz bölümün ne olduğu da sıklıkla tekrar ediliyor. Tercihlerinizin sonucu açıklandığında mutsuz olmayacağınız ya da “keşke yazmasaydım” demeyeceğiniz yerlerden uzak durmak daha uygun olacaktır. Sevinçle karşılayacağınız ve severek okuyacağınız bir bölümde olmanın keyfi bambaşka, bunu dikkate alarak tercih listenizi oluşturabilirsiniz.

Kılavuzdan faydalanmak

Tercih yaparken göz önünde bulundurulması gereken bir diğer önemli konu ise ÖSYM tercih kılavuzunu dikkatli bir biçimde incelemek. Listenize eklemeyi düşündüğünüz okullar ve bölümler için koşullara mutlaka bakmanızı öneririz. Örneğin son yıllarda Akredite olmuş bölümler listeye eklenmeye başladı. Eğitim almayı düşündüğünüz üniversite ve bölümün kaliteli yani akretidasyon süreçlerinden geçmiş olması, eğitiminiz sırasında o üniversitenin sizin için gerekli neredeyse tüm unsurları önceden düşünüp hazırlamış olması anlamına geliyor.

Üniversitelerden bilgi almak

Seçmeyi düşündüğünüz üniversiteler ve bölümler hakkında bilgi alabileceğiniz yollardan biri de üniversitelerle doğrudan iletişime geçmek. Bunun için üniversite tercih fuarlarını ziyaret etmek işlevsel olacaktır, pek çok üniversiteden temsilciler fuarda olacağı için birden fazla seçenek hakkında bilgi alabilirsiniz. Doğrudan üniversiteye gidip ilgili bölümdeki akademisyenler ile görüşmeyi de tercih edebilirsiniz. Dijital dünyanın bu kadar yaygın olduğu bir dünyada yaşarken neden illa da fiziki olarak ziyaret etmek önce düşünülsün değil mi?  Cevap; yaşantılamak ya da deneyimlemenin karar vermekte daha etkili olması olsa gerek. Eğer tercih etmek istediğiniz bölüm ve üniversiteye fiziken ulaşma imkânınız yoksa üniversite web sayfalarından olanaklar, akademik kadro, özel koşullar vb. birçok bilgiye erişme imkânınız olabilir. Ayrıca çevrimiçi tercih danışmanlığı imkanından da yararlanabilirsiniz. Özellikle vakıf üniversiteleri için burslar, ücretler vb. konular için mutlaka mali işler birimleri ile iletişime geçmek de yararlı olacaktır.

Kariyer danışmanlığı için profesyonellerden destek almak

Kariyer, başından beri ifade ettiğimiz gibi bir süreçtir. Günümüzde “Mesleğimi seçtim, oldu, bitti.” denilebilecek bir durum olmadığı için kısa, orta ve uzun vadede sizin için hangi yol daha uygun olabilir, hangi yoldan gitseniz 5-10 sene sonraki siz, şimdiki siz’e teşekkür eder, becerileriniz ile istekleriniz nerelerde örtüşüyor vb. sorulara yanıt bulmak için kariyer danışmanlığı alanında yetişmiş uzmanlardan, kariyer psikolojik danışmanlarından profesyonel destek almanızı öneririz. Destek istemekten çekinmeyin.

Umarız yolculuğunuz yolun farkında olarak, yolun tadını çıkararak ve yolda olarak geçer.