Siddetli akut solunum sendromu (SARS) ile olan yakin genetik iliski nedeniyle koronavirüs (SARS-CoV), Uluslararasi Virüs Taksonomisi Komitesi tarafindan SARS-CoV-2 olarak yeniden adlandirilmistir. Ilk vakanin raporunda, SARS-CoV-2'nin hayvandan insana bulasma potansiyeline sahip oldugu ileri sürülmüstür. Koronavirüsler hayvanlar ve insanlar arasinda bulasma riski tasiyan, zoonotik patojenlerdir. Geçmiste MERS-CoV adiyla bilinen Orta Dogu Solunum Sendromu’nun develerden, SARS adiyla bilinen Siddetli Akut Solunum Sendromu’nun ise misk kedilerinden insana geçtigi düsünülmektedir. Subat ayinda yayimlanan bir çalismada ise pangolinin, SARS-CoV-2 için potansiyel bir ara konakçi oldugu ileri sürülmüstür. Yarasalar zoonotik virüslerin genellikle önemli dogal rezervuarlardir. Genellikle yarasa kökenli virüslerin dogrudan insanlara bulasmasi zordur. Insanlara bulasmak ve insan hastaliklarina neden olmak için potansiyel bir ara konaga ihtiyaçlari vardir.
2019-20 koronavirüs pandemisi, siddetli akut solunum sendromu koronavirüs 2'nin (SARS-CoV-2) neden oldugu 2019 koronavirüs hastaligi salginidir (COVID-19). Hastalik ilk olarak Aralik 2019'da Wuhan, Hubei, Çin'de tanimlanmistir. Covid-19 enfeksiyonu siklikla kuru öksürük, ates ve halsizlik belirtilerine yol açmaktadir. Daha az siklikla ise agri, sizi, bogaz agrisi, ishal, konjunktivit, bas agrisi, tat veya koku kaybi, ciltte kizariklik veya el veya ayak parmaklarinda renk degisikligi gibi belirtilere yol açar. Ciddi belirtiler arasinda nefes almada zorluk veya nefes darligi ve gögüs agrisi vardir.
Sars-Cov2 bulastiktan sonra ilk hastalik belirtilerinin ortaya çikmasi yaklasik 14 gün sürmektedir. Enfeksiyon, çocuklar dahil olmak üzere çogu insanda hafif belirtiler ile seyrederken, bazi hastalarda solunum problemleri ve zatürre ile daha agir bir klinige yol açmaktadir. Yeni tip korona virüsten korunma saglayacak asi çalismalari halen devam etmektedir. Bu çalismalardan bazilari insanlarda denenme asamasina geçebilmistir. Hastaligin halen etkin bir tedavisi yoktur. Ve Sars-Cov2 ile enfekte olmus bazi bireylerde yeniden enfeksiyon görülebilmektedir.
VIRÜS BULASI YOLLARI
Yeni tip korona virüs insandan insana temas yoluyla bulasabilmektedir. Ana bulasma yolu solunum damlaciklari iledir. Virüs üst solunum yollari mukozalari araciyla dogrudan (agiz, burun gibi) konakçiya girebilecegi gibi ,yine agiz, burun ya da göz konjunktivasina el temasi yoluyla dolayli olarak da girebilmekte ve enfeksiyona yol açabilmektedir.
VIRÜSTEN KORUNMA YOLLARI
Enfeksiyonun önlenmesi için hasta bireylerle yakin temastan kaçinmak; elleri sik sik sabun ve suyla yikamak; yikanmamis ellerle gözlere, buruna veya agza dokunmamak; ve iyi solunum hijyeni uygulamasi gerekmektedir. El ve yüzde antisepsi ve iyi bir solunum hijyeni saglanmasi, virüs giris yolu olan burun, bogaz ve göz mukozasinin korunmasi son derece önemlidir. Bu amaçla agiz, bogaz, burun spreyleri, göz damlalari, ve yikamanin yapilamadigi zamanlarda el/yüz antisepsi solüsyonlarinin korunma amaçli kullanimi gündemdedir.