Uludağ Üniversitesi (UÜ) Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü'nde yürütülen TÜBİTAK destekli projeyle üretilen nano lifli adezyon bariyeri, ameliyat sonrası organların yapışmasını önlemenin yanı sıra uygulandıktan sonraki bir hafta içinde de vücuda zarar vermeden yok oluyor.

Projenin yürütücüsü Prof. Dr. Esra Karaca, Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü'nden Araştırma Görevlisi Şerife Şafak, Veteriner Fakültesi Doğum ve Jinekoloji Ana Bilim Dalı'ndan Doç. Dr. R. Gözde Özalp, Tıp Fakültesi Patoloji Ana Bilim Dalı'ndan Yrd. Doç. Dr. Nesrin Uğraş, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Nilüfer Çinkılıç ve Doç. Dr. Özgür Vatan ile yürüttükleri projenin, cerrahi alandaki önemli bir problemin çözümüne yönelik olarak alternatif ve yeni bir tekstil malzemesinin nano teknolojinin de verdiği imkânlar kullanılarak geliştirilmesi üzerine olduğunu söyledi.

TÜBİTAK destekli olan projede "bio bozulur polimerler" kullanılarak nano çapta liflerden oluşan tekstil ürünleri ürettiklerini belirten Karaca, "Bu tür yüzeyler cerrahi alanlarda son yıllarda sık sık kullanılmaya başlandı. Pek çok da avantajı olan yüzeyler bunlar. Bizim çalışmamız, bu alanda dünyada yapılan nano lifli yüzeylerin adezyon bariyeri olarak kullanımı üzerine ilk çalışmalardan biri." dedi.

YAPIŞIKLIĞIN ÖLÜMCÜL SONUÇLARI BİLE OLABİLİYOR

Prof. Dr. Karaca, adezyonun halk diliyle "yapışıklık" olarak bilinen bir durum olduğunu ve cerrahi operasyonlar esnasında sıklıkla yaşandığını aktararak, vücudunun değişik bir bölgesinde ameliyat geçirmiş bir kişinin daha sonra yüzde 90 organ ve doku yapışıklığı durumuyla karşı karşıya kalabildiğini, bu sorunun ölümcül sonuçlarının bile olabildiğini ifade etti.

Ameliyat geçirmiş bölgedeki organların istenmeyen bir şekilde yapışmasının zaman içinde bağırsak tıkanıklıklarına ve kronik şiddetli karın ağrılarına sebep olabildiğini ve yapışıklığın giderilmesi için kişinin tekrar ameliyat masasına yatmasına yol açtığını vurgulayan Karaca, "ABD'de yılda böyle 400 bin yapışıklık giderme ameliyatı gerçekleştiğini biliyoruz. Hastaların ve cerrahların ciddi bir problemi bu. O yüzden cerrahlar da bize kalıcı bir çözüm bulunursa kendilerinin de rahatlayacağını ilettiler." görüşünü iletti.

YARA ÖRTÜSÜ VE DOKU İSKELESİ YAPIMINDA KULLANILACAK

Ürettikleri nano lifli yüzeylerin cerrahide adezyon bariyeri olarak kullanımının yanı sıra yara örtüsü ve suni damar yapımı doku iskelesi gibi alanlarda da kullanılabileceğine dikkati çeken Esra Karaca, "elektroçekim" yöntemiyle ürettikleri nano lifli yüzeylerin cerrahi alanda adezyon bariyeri olarak performansını test ettiklerini, bunun için üzerlerine hücre ekimi gerçekleştirdiklerini ve bu hücrelerin büyük oranda canlılığını sürdürdüğünü gördüklerini anlattı.

Karaca, "Yani toksik olmadığını, canlı bir yüzeyde kullanılabileceğini belirledik. Bunun yanında kullandığımız polimerler biyobozunur polimerlerdi ve elde ettiğimiz yüzeyin gerçekten de bir süre sonra vücuttan uzaklaştırılıp uzaklaştırılamayacağını test esnasında gözlemledik." diye konuştu.

"400 DOLARLIK PAKETLERDEN 3-4 ADET KULLANILIYOR"

Ameliyat sonrası vücut içindeki yapışıklığın bir haftada gerçekleştiğini belirten Prof. Dr. Karaca, şöyle devam etti:

"En kritik, en önemli süreç olan en çok bir hafta içerisinde nano lifli yüzeylerin varlığını orada sürdürdüğünü, dolayısıyla yapışıklığın oluşmasını engelleyici görevini üstlendiğini, yerine getirdiğini ama bundan sonra kısa zamanda vücuttan uzaklaştırıldığını tespit ettik. Bu da bir avantaj. Bunu dışında deney hayvanları üzerinde testler yaptık. Sıçanların karın bölgesinde operasyon gerçekleştirildi ve defektli bölgeler oluşturuldu. Burada hem ticari adezyon bariyeri, hem bizim ürettiğimiz yüzeyler kullanıldı ve 21 gün sonrasında aynı bölgeler açılıp bakılarak, buradaki organların yapışma durumu gözlemlendi. Böylece ürettiğimiz nano lifli yüzeylerin ticari adezyon bariyerine göre çok etkin bir şekilde yapışıklığı önlediğini tespit ettik. Şu anda çalışmalarımız tamamlanmış durumda ve bir patent başvurusunda bulunduk."

Hedeflerinin bu ürünün yerli imkanlarla üretilmesi olduğunu dile getiren Karaca, "Çünkü mevcut bariyerler yurt dışından yüksek maliyetle ithal ediliyor. Bizim test ettiğimiz ticari adezyon bariyerinin bir paketi, ki içinden küçük boyutta bir bariyer çıkıyor 400 dolar. Bir ameliyatta da cerrahların belirttiğine göre bunlardan en az 3-4 paket kullanılıyor." şeklinde konuştu.

ÖDÜLLÜ PROJE

Prof. Dr. Esra Karaca, projenin daha hayata geçmeden birincilik ödülü aldığını söyledi. Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliğince (UTİB) 27-29 Mayıs 2015 tarihlerinde gerçekleştirilen "UTİB Türkiye Tekstil ve Konfeksiyon Sektöründe 7'nci Uluslararası AR-GE Proje Pazarı Zirvesi"nde, projelerine 'Tıbbi Tekstiller ve Teknik Giysiler' kategorisinde birincilik ödülü verildiğini anlatan Karaca, "Gerçekleştirilen etkinlikte, 111'i yabancı, 175'i yerli olmak üzere toplam 286 proje 6 kategoride yarıştı. Projelerden 118 adedi 'Tıbbi Tekstiller ve Teknik Giysiler' kategorisinde değerlendirildi. Bizim projemiz de birinci oldu." ifadelerini kullandı.